DLACZEGO JESTEŚMY WYŻSI… I CORAZ BARDZIEJ OTYLI?

Takie pytanie postawił w tytule rozdziałów 12 i 13 książki Utracone mikroby⁽¹⁾ profesor Martin Blaser, który od ponad 30 lat zajmuje się wpływem bakterii na zdrowie i choroby człowieka.

Jak stwierdza prof. Blaser, „wzrost przeciętnego człowieka zwiększa się w wielu krajach przynajmniej od ostatnich 100 lat”. I podaje przykłady: „Holendrzy, którzy jeszcze na początku XX wieku należeli do najniższych populacji w Europie, obecnie stanowią jeden z najwyższych narodów”. Jeszcze wyraźniejszy jest ten trend w Azji, np. w Japonii czy w Chinach, gdzie „statystyczny sześciolatek w 2005 r. był, o 6,5 cm wyższy niż jego rówieśnik z 1975 r.”⁽²⁾ Dalej autor zaznacza:

„Istnieje wiele możliwych wytłumaczeń tego procesu, należy do nich też lepsze odżywianie, ale my stworzyliśmy teorię, w której to mikroby wpływają na wzrost”.⁽²⁾ Zdaniem prof. Blasera ta sama teoria pozwala odpowiedzieć na pytanie „Dlaczego stajemy się coraz bardziej otyli?”.

Uczony przywołuje fakt, iż „farmerzy (…) z pełną świadomością przyspieszają wzrost swoich zwierząt poprzez podawanie antybiotyków w pierwszych tygodniach życia”.⁽³⁾ Nieco szerzej o tych praktykach pisze dr Alanna Collen:

„Pod koniec lat 40. ubiegłego stulecia amerykańscy naukowcy odkryli przez przypadek, że podawanie kurczakom antybiotyków zwiększa przyrost ich masy aż o 50 procent. (…) Wpływ antybiotyków na kurczaki miał wszelkie znamiona cudu, a farmerzy z radością zacierali ręce, kiedy przekonywali się, że bydło, trzoda chlewna, owce i indyki reagują w ten sam sposób na niewielkie, podawane codziennie dawki tych leków, o wiele szybciej przybierając na wadze”. I dalej: „Antybiotyki potrafią zwiększyć dzienne tempo wzrostu prosiąt o mniej więcej 10 procent. Dla hodowców oznacza to, że tuczniki mogą trafić do rzeźni o dwa do trzech dni wcześniej. Przy tysiącach zwierząt daje to ogromny zysk”.⁽⁴⁾

Profesor Blaser zwraca uwagę na pewien szczegół: „Bardzo ciekawy był dla mnie także fakt, że im młodszym zwierzętom podawano antybiotyki, tym silniejszy był efekt. Najprościej to wytłumaczyć, że antybiotyki prowadzą zmiany całej równowagi naszych mikrobów jelitowych”.⁽⁵⁾ Pobudziło go to do przeprowadzenia serii eksperymentów laboratoryjnych na myszach, czemu poświęcił 13 rozdział swojej książki. Podsumowanie tych doświadczeń można znaleźć w książce Cicha władza mikrobów, gdzie czytamy:

„W 2012 roku naukowcy wykazali, że podawanie małych dawek antybiotyków młodym myszom zaburzyło skład ich mikroflory, zmieniło hormony metaboliczne i zwiększyło masę tłuszczu. (…) W drugiej serii doświadczeń grupa Blasera podawała niskie dawki penicyliny ciężarnym myszom tuż przed porodem i kontynuowała to w trakcie karmienia. Jak można było oczekiwać, młode samce z takich miotów karmione mlekiem matek na penicylinie rosły szybciej niż myszy z grupy kontrolnej. Po osiągnięciu dojrzałości zarówno samce, jak i samice były cięższe”.⁽⁶⁾

Zastanawiające rezultaty dało też połączenie antybiotyków z dietą wysokotłuszczową: „Podawanie identycznej grupie samic karmy wysokotłuszczowej zwiększyło ich zapasy tłuszczu do około 5 g [na normalnej diecie było to 3 g] – myszy nie były cięższe, ale miały mniej chudych tkanek w stosunku do tłuszczu. Kiedy jednak do tej tłustej karmy dodawano małe dawki antybiotyku, w grupie samic masa tłuszczu wyniosła nie 5, a 10 g [100% więcej!]. Penicylina w jakiś sposób wzmocniła skutki niezdrowej diety, sprawiając, że myszy magazynowały więcej kalorii, niż spożywały”.⁽⁷⁾

I jeszcze jeden ciekawy eksperyment: „Przeniesienie społeczności mikrobów zmienionej przez niskie dawki antybiotyków na myszy germ-free [od urodzenia jałowe, pozbawione mikroflory bakteryjnej] prowadziło do tych samych zmian wagi i tłuszczu, co dowodziło, że myszy tyły na skutek składu flory jelitowej, a nie samych leków”.⁽⁸⁾

Co z tego wynika? Doktor Collen ostrożnie zaznacza: „Jest za wcześnie, by twierdzić z całą pewnością, że antybiotyki mogą wywoływać otyłość”. ⁽⁸⁾ Profesor Blaser jest bardziej radykalny:

„Zarówno więc eksperymenty na zwierzętach hodowlanych, eksperymenty na myszach, jak i badania epidemiologiczne dzieci dają zbieżne wyniki – że wczesny kontakt z antybiotykami może zmienić sposób rozwoju młodego organizmu, powodując zwiększenie jego rozmiaru i pozyskanie większej masy tłuszczowej”.⁽⁹⁾

Jeżeli więc się zastanawiasz, skąd się wzięła twoja nadwaga (albo dlaczego o głowę przerastasz swoich krewnych), dowiedz się, czy twoja mama w czasie ciąży lub podczas karmienia nie brała antybiotyków, a także ile antybiotyków wziąłeś w dzieciństwie i kiedy zaczęto ci je podawać. Z doświadczeń prof. Blasera wynika, że miało to ogromny wpływ na twój mikrobiom, a co za tym idzie na skłonność do nadwagi. Jest to poniekąd pocieszające, bo pokazuje, że nie chodzi o słabą wolę, brak ruchu czy łakomstwo. „Otyłość to nie technika rakietowa. Jest znacznie bardziej skomplikowana”.⁽¹⁰⁾

1. Martin Blaser, Utracone mikroby, przekład Magdalena Gołachowska, wyd. Galaktyka 2016, ss. 166-191.
2. Utracone mikroby, s. 170.
3. Utracone mikroby, s. 172.
4. Alanna Collen, Cicha władza mikrobów, przełożył Roman Palewicz, wyd. Bukowy Las 2017, ss. 175-177.
5. Utracone mikroby, s. 173.
6. Cicha władza mikrobów, 192,193.
7. Cicha władza mikrobów, 193.
8. Cicha władza mikrobów, s. 194.
9. Utracone mikroby, s. 190.
10. http://eubioza.pl/otylosc-technika-rakietowa/
11. Obrazek wyróżniający: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0, via Wikimedia Commons

  Jeśli chcesz poznać naturalną metodę walki z otyłościa przez odbudowę mikrobioty i uszczelnienie jelit, wejdź do sekcji eubioza na zywo.