DLACZEGO LEKARZE O TYM NIE MÓWIĄ?

W poprzednim poście wymieniłem 26 chorób powiązanych z dysbiozą, o których wspomniała autorka bloga Mikrobiom.(1) Niektórzy czytelnicy uznali, że to gruba przesada, że to niemożliwe, by tak różne choroby, jak np. alergia i reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), miały jedno i to samo źródło. Przecież gdyby tak było, to lekarze mówiliby o tym pacjentom i odpowiednio do tego ich leczyli…

Cóż, chciałbym przypomnieć, że badania nad mikrobiotą to zupełnie nowa dziedzina wiedzy. Poniżej zamieszczam diagram, na którym zilustrowano wzrost liczby publikacji naukowych na ten temat w latach 2000-2014.(2) Jak widać, w roku 2000 tych publikacji było  bardzo niewiele. Jeszcze w roku 2007 było ich mniej niż 500, z czego prac o mikrobiomie jelit ok. 100. Od tamtej pory liczba publikacji na ten temat rośnie w tempie geometrycznym. Tabela kończy się na roku 2014, do którego ukazało się 4300 prac o mikrobiocie, w tym ok. 1500 o mikrobiocie jelit.

Sięgnąłem do tego samego źródła (serwis Pubmed(3)). Po wpisaniu do wyszukiwarki hasła „microbiome” pojawiła się liczba 33 550(!), a „gut microbiome” (mikrobiom jelitowy)  – 6781(!). Wnikałoby stąd, że w ciągu ostatnich trzech lat liczba publikacji na ten temat wzrosła siedmiokrotnie!

Ten raptowny wzrost publikacji na temat mikrobioty może się wiązać z tym, że w roku 2008 rozpoczęto szeroko zakrojony program badawczy, którego celem było poznanie genomu (czyli kodu DNA) mikrobów zamieszkujących organizm człowieka. Nosi on nazwę Projekt Poznania Mikrobiomu Ludzkiego (Human Microbiome Project) i jak podaje Wikipedia, „ma na celu zbadanie związków między mikrobiomami ludzi a ich stanem zdrowia(4). Kiedyś napiszę o nim więcej, teraz podkreślę, że poważne badania nad mikrobiomem człowieka zaczęto dopiero 10 lat temu! (To już kolejny wykrzyknik w tym tekście, ale koniecznie chciałbym podkreślić, że mówimy o zupełnie nowych odkryciach).

Jak to się ma do pytania postawionego w tytule? Większość lekarzy nie miała szans dowiedzieć się na studiach czegokolwiek o ‘związku między mikrobiomem a stanem zdrowia’, bo program studiów tego po prostu nie obejmował. Przytoczę ponownie słowa dra Raphaela Kellmana: „Kiedy studiowałem medycynę, gruntownie zapoznano mnie ze wszystkimi narządami naszego ciała poza jednym – mikrobiomem”.(5)

Czy coś się zmieniło? Szczerze wątpię. Przejrzałem program nauczania na Wydziale Lekarskim UJ(6) i nie znalazłem żadnego przedmiotu, który przybliżałby studentom rolę mikrobioty. Podobnie na kierunku Dietetyka. W ramach przedmiotu „Mikrobiologia z parazytologią i immunologia” uczą się zapewne o patogenach. Tymczasem, jak powiedział dr Kellman, „Największą rewolucją w nauce i medycynie od 150 lat jest zmiana naszych poglądów na bakterie: postrzegaliśmy je jako nieprzyjazne patogeny, a zaczynamy w nich dostrzegać najważniejszych, prastarych sprzymierzeńców w walce o zdrowie”.(5)

Większość lekarzy wie, że w jelitach są pożyteczne bakterie i że antybiotyki im szkodzą, dlatego przepisując te leki, nieraz zalecają „osłonowo” zażywanie probiotyków. I tyle. (O tym, czy probiotyki w tabletkach naprawdę służą naszym jelitom, pisałem wcześniej, np. tutaj).

Oczywiście są lekarze, którzy starają się być na bieżąco z najnowszymi odkryciami i mają wiedzę na temat związku między mikrobiomem a stanem zdrowia. Ale po pierwsze, są związani procedurami, które zalecają przepisanie leków na daną chorobę, a po drugie, sami nie bardzo wiedzą, jak poprawić stan mikrobioty pacjenta. Najczęściej zalecają probiotyki, a jak już wiemy, pożytku z nich niewiele.

Jaki stąd wniosek? Gdy jesteśmy chorzy, trzeba słuchać lekarzy, bo chcą nam pomóc zgodnie z posiadaną wiedzą. Ale jeśli chcemy poprawić stan własnej mikrobioty, warto samemu się dokształcić. Mam nadzieję, że mój blog choć trochę Wam w tym pomaga.

  1. https://www.facebook.com/mikrobiom/photos/a.672294269547696.1073741828.672283592882097/1258263920950725/?type=3&theater
  2. Diagram jest elementem wykładu “Gut-Feeling — Ventures into the Microbiome”,
    https://www.youtube.com/watch?v=0lADiTzLpUA (9min. 30s.)
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed
  4. https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikrobiom
  5. Microbiome Medicine: The Future Of Medicine,
    https://www.youtube.com/watch?v=FwH8IrZ1bcU&list=PLoZBMUQqOo1bS-_rCkf9y7F_zVONpgAWj&index=5https://www.usosweb.uj.edu.pl/kontroler.php?_action=actionx:katalog2/programy/szukajProgramu(jed_org_kod:UJ.WL;method:by_faculty)
Podziel się