BAKTERIA GROŹNIEJSZA OD HIV
Czy wiesz, że jeszcze niedawno pewna bakteria była w USA powodem znacznie większej liczby zgonów niż AIDS? Należy do osławionej rodziny Clostridium, która charakteryzuje się tym, że tworzy przetrwalniki, to znaczy potrafi przetrwać skrajnie niekorzystne warunki i odrodzić się w całej okazałości, gdy znowu znajdzie się w sprzyjającym środowisku. Bakterie z tej rodziny cieszą się złą sławą, bo można je znaleźć w jadzie kiełbasianym, wywołują tężec czy zgorzel gazową. Z drugiej strony pewien gatunek Clostridium potrafi wytwarzać aceton ze skrobi i został zaprzęgnięty do produkcji prochu i trotylu.(1)
W roku 1935 badacze Hall i O’Tool wyizolowali ze stolca noworodków bakterię w kształcie laseczki, którą trudno było namnażać w warunkach laboratoryjnych, więc nazwali ją Bacillus difficilis („trudny bakcyl”, dosł. „trudna laseczka”). Z czasem zaliczono ją do rodziny Clostridium. Ponieważ występuje u 70% dzieci i u 3% dorosłych, nie przypisywano jej zjadliwych właściwości. Dopiero 40 lat później zaczęto podejrzewać, że to Clostridium difficile wywołuje ciężkie biegunki towarzyszące pewnej odmianie zapalenia jelit.(2)
Ta poważna choroba (rzekomobłoniaste zapalenie jelit) może doprowadzić do groźnych powikłań, m.in. potencjalnie śmiertelnej perforacji (przedziurawienia) jelita grubego. A wszystko zaczyna się od dysbiozy, która jak już wiemy, jest matką chorób. Dopóki w jelitach dominują dobre bakterie, niejako trzymają w szachu rozmaite patogeny, m.in. Clostridium difficile.(3) Jak wyjaśnia Alanna Collen, „w normalnych warunkach zrównoważony i zdrowy mikrobiom w jelitach zachowuje kontrolę nad C. diff, ograniczając jej występowanie do niewielkich enklaw, w których nie może ona szkodzić. Lecz w obecności antybiotyków, zwłaszcza tych o szerokim spektrum, flora jelitowa zostaje zaburzona i C. diff może się rozprzestrzenić”, ponieważ jest oporna na te antybiotyki.(4)
„Jednak C. difficile może wywołać straszne szkody, gdy konkurujące z nią bakterie zostaną zabite antybiotykami. W tak przetrzebionym jelicie grubym C. difficile rozprzestrzenia się jak szalona. Podwaja swoją liczbę co 12 minut i w ciągu zaledwie kilku godzin zaczyna dominować w jelicie” – podaje prof. Martin J. Blaser. Dalej wyjaśnia: „C. difficile produkuje dwie lub trzy toksyny, którymi zmusza komórki wyściełające jelita do działania na swoją korzyść. Pomaga to przetrwać bakterii, ale niszczy komórki ludzkie. Wraz z rozprzestrzenianiem się toksyn, jelito grube staje się dziurawe jak sito”.(5)
Przetrwalniki Clostridium difficile są „oporne na alkoholowe środki do dezynfekcji rąk oraz większość środków do dezynfekcji powierzchni” – podaje portal Gastroenterologia Praktyczna. A „źródłem przenoszenia infekcji są najczęściej toalety, ręce personelu oraz sprzęt medyczny”. Dlatego najczęstszymi ofiarami tej choroby są pacjenci szpitali i pensjonariusze domów opieki (73‑97% przypadków). „W tej grupie prawie 70% to ludzie po 60. r.ż. i w większości (80%) leczeni antybiotykami w ciągu poprzedzającego miesiąca”. Oprócz antybiotyków zakażeniu Clostridium difficile sprzyjają też leki obniżające kwasowość żołądka, co umożliwia przeżywanie przetrwalników tej groźnej bakterii, która potem w jelitach odżywa, a gdy antybiotyki wytrzebią inne bakterie, zaczyna się namnażać i siać spustoszenie.(6)
Do niedawna jedynym zalecanym sposobem leczenia inwazji Clostridium difficile były antybiotyki – chociaż to stosowanie antybiotyków jest najczęstszą przyczyną niekontrolowanego rozmnażania się tej bakterii. Prócz tego antybiotyki nie działają na jej przetrwalniki, co prowadzi do kolejnych nawrotów tej choroby. A o tym, jak jest groźna, świadczy fakt, że w USA umiera na nią znacznie więcej ludzi niż na AIDS.(7,8) W Polsce wśród pacjentów geriatrycznych odsetek zgonów wynosi nawet 50%!(9)
Leczenie antybiotykami ma skuteczność ok. 30%. Znacznie lepsze rezultaty osiąga się ostatnio, stosując „żółtą zupę”, o której pisałem poprzednio, czyli transplantację stolca. Więcej o tym następnym razem.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Clostridium
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4128635/
- http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-pokarmowy/rzekomobloniaste-zapalenie-jelit-przyczyny-objawy-i-leczenie_34474.html
- Alanna Collen, Cicha władza mikrobów, ss. 186, 187, przełożył Roman Palewicz, wyd. Bukowy Las 2016.
- Martin Blaser, Utracone mikroby, przekład Magdalena Gołachowska, wyd. Galaktyka 2016, ss. 214, 215.
- http://www.gastroenterologia-praktyczna.pl/a3038/Zakazenie-Clostridium-difficile—–epidemiologia.html
- W roku 2011 Clostridium difficile zaraziło się prawie pół miliona Amerykanów, z czego prawie 30 000 zmarło (http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1408913).
- W roku 2014 na choroby związane z AIDS zmarły w USA 12 333 osoby, z czego infekcji HIV przypisano bezpośrednio 6721 zgonów (https://www.cdc.gov/hiv/statistics/overview/ataglance.html).
- http://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201502_Geriatria_004.pdf